Cardano (ADA)

Cardano là một trong những anh cả của thị trường crypto khi được phát triển bởi đồng sáng lập Ethereum vào năm 2015 cho đến khi chính thức launch vào năm 2017. Hiện nay, Cardano không còn được nhắc đến nhiều nữa, tuy nhiên đây vẫn là hệ sinh thái đứng top 5 Marketcap của toàn thị trường.

Tổng quan về Blockchain Cardano

Cardano là gì?

Tương tự như Ethereum, Cardano là một blockchain phân quyền, mã nguồn mở cho phép các nhà phát triển có thể tạo hợp đồng thông minh trên mạng lưới để triển khai các ứng dụng mà không cần phải lo lắng nhiều về vấn đề bảo mật và mở rộng.

Cardano blockchain được thành lập vào năm 2015 bởi Charles Hoskinson – đồng sáng lập Ethereum và BitShares. Vào năm 2017, Cardano đã thành công gọi vốn thông qua ICO được 60 triệu đô. Đây là con số rất lớn cho thấy cộng đồng đặt niềm tin vào Cardano rất lớn.

Token Cardano

Thông tin về token Cardano (ADA) được cập nhật ngày ngày 20/9/2021:

• Marketcap: $66 tỷ.
• FDV: $93 tỷ.
• Rank: #3.
• Giá ATH: $3.09 (2/9/2021).
• Giá ATL: $0.017 (1/10/2017).
• Circulating Supply: 32,140,000,000 ADA (71/100%).
• Total Supply: 45,000,000,000 ADA.
• Sàn list ADA: Binance, Huobi, Kucoin, Gate, Coinbase, OKEx,..

Blockchain Cardano

Thông tin về Blockchain Cardano được cập nhật ngày ngày 20/9/2021:

• TPS: 250-1000.
• Blocktime: 20s.
• Total Tx: 8,500,000 Tx.
• Avg. Tx fee: $0.2.

Số lượng Dapp build trên Cardono

Hiện tại Cardano vẫn đang trong giai đoạn hoàn thiện Smart contract và ra mắt bản Mainnet cho blockchain. Chính vì thế, Dapp muốn phát triển trên hệ sinh thái của Cardano vẫn chưa thể build trên blockchain của Cardano mà vẫn còn phải đợi tiếp, mình sẽ đề cập cụ thể hơn trong phần roadmap của Cardano phía dưới.

Đối tác & Backers

Hiện tại, đứng sau hệ sinh thái Cardano chính là 3 tổ chức Cardano Foundation, Emurgo và IOHK. Ba tổ chức trên không công bố nhiều thông tin về vai trò đối với Cardano, thông tin chỉ được tiết lộ sơ lược họ là tổ chức về tài chính và công nghệ blockchain đã support Cardano từ giai đoạn đầu cho đến thời điểm hiện tại.

Ngoài ra, cộng đồng còn biết đến Cardano nhiều qua Charles Hoskinson, ông là đồng sáng lập Ethereum và đã tách ra phát triển Cardano từ 2015 (chính thức launch 2017).

Những điểm nổi bật về hệ sinh thái Cardano

ADA – native token của Cardano là token nằm trong top 10 Marketcap dù không ứng dụng nhiều ở DeFi.

Số lượng token được staking chiếm 70% cung lưu thông, thể hiện cộng đồng rất tin tưởng vào tương lai của Cardano.

Cardano là tổ chức có tầm nhìn tập trung vào ứng dụng thực ở ngoài đời hơn trong không gian blockchain và DeFi.

Tình hình hiện tại và roadmap của Cardano

Cardano đề ra 5 giai đoạn cho roadmap của họ và được chia theo mốc thời gian sau:

• 9/2017: Bryon – Giai đoạn nền tảng: Đây là giai đoạn mạng lưới giao dịch Proof of Stake (PoS) được phát triển, cho phép ADA token có thể được giao dịch và lưu trữ. Đây cũng là giai đoạn IOHK ra mắt ví Daedalus và Emurgo ra mắt ví Yoroi, tính đến thời điểm hiện tại, đây cũng là hai ví được sử dụng nhiều nhất ở hệ sinh thái Cardano.
• 7/2020: Shelly – Giai đoạn phi tập trung: Đây là giai đoạn Cardano bắt đầu phi tập trung hóa mạng lưới của mình bằng cách cho phép nhiều cá nhân và tổ chức có thể staking ADA để trở thành Validator, điều này sẽ giúp mạng lưới Cardano tăng tính bảo mật và tiếp cận được với nhiều người dùng hơn.
• 3/2021: Goguen – Giai đoạn Smart Contract: Đây là giai đoạn hiện tại của Cardano, Cardano dự định sẽ phát triển và ra mắt Smart contract cho phép các dApp có thể hoạt động trên mạng lưới Cardano, tuy nhiên giai đoạn này đang bị trì trệ khiến nhiều dự án có tầm nhìn phát triển trên hệ sinh thái Cardano chưa thể ra mắt sản phẩm hoặc phải sử dụng mạng lưới Ethereum để thay thế.
• Tương lai: Basho – Giai đoạn mở rộng quy mô: Trong giai đoạn này, Cardano sẽ giới thiệu mạng lưới sidechain với cơ chế sharding để mở rộng dung lượng mạng lưới mà không ảnh hưởng đến yếu tố bảo mật.
• Tương lai: Voltaire – Giai đoạn quản trị phi tập trung: Trong giai đoạn này, cơ chế quản trị phi tập trung sẽ được áp dụng. Bất kỳ người dùng nắm giữ ADA đều được tham gia đề xuất và biểu quyết đối những đề xuất từ cộng đồng.

Nỗ lực phát triển không gian DeFi của Cardano

Cũng như các hệ sinh thái khác, Cardano cũng chú trọng đến mảng DeFi không kém. Để thu hút developer đến với hệ sinh thái. Cardano đang có 3 chương trình để mở rộng không gian DeFi, bao gồm: Project Catalyst, Cardano Developer Portal và cFund.

Project Catalyst

Project Catalyst được xem là chương trình có công lớn nhất giúp thu hút developer và mở rộng không gian DeFi ở hệ sinh thái Cardano.

Project Catalyst hoạt động như một forum toàn cầu của các nhà phát triển ở hệ sinh thái Cardano, cho phép họ trình bày ý tưởng, nhận được sự hỗ trợ của các cố vấn đến từ Cardano, sau đó nhận được giải thưởng và tài trợ về vốn từ các supporter.

Tính đến nay, họ đã tổ chức đến mùa thứ 6, cứ mỗi đợt trôi qua thì số lượng wallet sử dụng để vote cho các thí sinh trong Project Catalyst đều tăng lên. Điều này cho thấy Cardano là hệ sinh thái thu hút được rất nhiều Active User – đây là tiền đề cho sự phát triển của không gian DeFi sau này.

Trên đây chính là top 7 thí sinh có số lượt vote Support cao nhất trong Project Catalyst Fund 5. Để có thể chiến thắng giải từ Project Catalyst, các dự án sẽ được vote bởi các ADA holder.

Nếu như nhận được càng nhiều phiếu Support thì dự án sẽ có cơ hội nhận được giải thưởng cao hơn, cũng như nhận được funding từ các supporter theo budget mà họ yêu cầu.

Sau mỗi đợt Project Catalyst diễn ra, số lượng người tham dự và số ý tưởng được submit vào vòng cuối sẽ tăng lên đáng kể. Project Catalyst diễn ra vào tháng 8/2021 đã thu hút hơn 814 ý tưởng, trong đó có 150+ ý tưởng được cấp vốn và 4 triệu đô được phân phối thông qua $ADA.

Cardano Developer Portal

Cardano Developer Portal không phải là cuộc thi, nhưng đây là chương trình có vai trò lớn nhất trong việc hướng dẫn các developer chưa biết đến hệ sinh thái Cardano có thể dễ dàng tiếp cận và xây dựng sản phẩm trên Cardano.

Trong đó sẽ có 6 giai đoạn:

• Get Started: Hiểu về concept, vấn đề kỹ thuật, các công cụ phát triển.
• Integrate Cardano: Tích hợp sản phẩm đã được xây dựng vào mạng lưới Cardano.
• Metadata Building: Hiểu về Metadata, các dữ liệu trong quá trình giao dịch và thực hiện lệnh.
• Discover Native Token: Học cách thiết kế token, NFT token và hiểu tại sao chúng không cần đến Smart Contract.
• Project Funding: Khám phá về chương trình Project Catalyst để tận dụng được tài nguyên của Cardano và sức mạnh của cộng đồng để gọi vốn.
• Stake Pool Operate: Học cách xây dựng Cardano Staking Pool và cách hoạt động truyền thông để thu hút delegator.

Đây là 6 bước rất quan trọng của một dự án phát triển trong hệ sinh thái Cardano. Ở phía dưới mình sẽ có case study của một số dự án đang áp dụng hướng đi mà Cardano Developer Portal đã đề ra.

cFund

cFund là kết quả của sự hợp tác của 3 tổ chức, bao gồm Wave Finance, IOG và Cardano Foundation. cFund sẽ hoạt động độc lập với Project Catalyst. Tuy nhiên họ đều có mục tiêu chung là sẽ cố gắng mở rộng tầm ảnh hưởng và ứng dụng của Cardano đến với mọi thị trường chứ không riêng thị trường DeFi.

Wave Financial là tổ chức tài chính đang quản lý tài sản lên đến 500 triệu đô, họ sẽ cố gắng vừa đầu tư vừa định hướng cho các dự án phát triển. Tính đến nay, cFund đã rót vốn cho 7 dự án nổi bật như OccamFi (Launchpad), Coti Network (Nền tảng thanh toán),…

Những mảnh ghép trên hệ sinh thái Cardano

Trước khi đi sâu vào từng mảnh ghép của Cardano, mình sẽ cùng anh em nhìn lại tổng quan thị trường sau 4 tháng phát triển trong thị trường crypto.

Dưới đây là hai ảnh so sánh các dự án tích hợp và hợp tác với Cardano trong tháng 5/2021 và tháng 9/2021.

Nhìn vào hình trên, anh em đã thấy được vũ trụ của Cardano đã giãn nở rất mạnh, từ khoảng 50 dự án vào tháng 5/2021, cho đến tháng 9/2021, Cardano đã có bộ sưu tập lên đến 140+ dự án phủ rộng ở nhiều mảng khác nhau như DeFi, AMM Liquidity, Lending, Stablecoin, NFT, Wallet,…

Nếu như nói không ngoa, Cardano đã có đủ bộ sưu tập lấp đầy DeFi Stack. Nếu như có hướng đi phát triển hợp lý, Cardano hoàn toàn có thể tạo ra một hệ sinh thái không thua kém Fantom hay Avalanche ở thời điểm hiện tại.

Bridge

Bridge là một trong những lĩnh vực quan trọng nhất đối với một hệ sinh thái mới phát triển. Bridge sẽ đóng vai trò như một cầu nối cho phép dòng tiền có thể dễ dàng luân chuyển giữa các hệ sinh thái, cụ thể hơn là chảy từ các hệ sinh thái lớn sang hệ sinh thái nhỏ hơn.

Hiểu được vấn đề này, Cardano và Nervos đã phát triển Bridge giữa hai mạng lưới blockchain với nhau, cho phép người dùng có thể dễ dàng chuyển tài sản Cross-chain giữa 2 blockchains. Tuy nhiên, việc liên kết với Nervos blockchain thực sự không mang lại nhiều giá trị cho hai nền tảng. Bởi vì vốn hóa của thị trường DeFi chủ yếu vẫn đến từ hệ sinh thái Ethereum và các sàn CEX.

Hiện tại thì một số dự án ở Cardano đã có hướng đi sẽ phát triển Bridge từ Ethereum sang như OccamFi, tuy nhiên họ chỉ mới dừng lại ở bước giao diện và chưa có những động thái kế tiếp.

Wallet

Nếu như tháng 6/2021, Cardano chỉ được hỗ trợ bởi 5 Wallet thì hiện tại Cardano đã được hỗ trợ lên đến 19 Wallets, điều này cũng phản ánh nhu cầu lưu trữ và sử dụng ADA token đang tăng lên đáng kể.

Wallet cũng là cầu nối giúp các ADA holder có thể mua ADA từ các sàn CEX, sau đó rút từ CEX sang các non-custodial wallet để sử dụng chúng trong không gian DeFi sau này. Chính vì thế sự phát triển của lĩnh vực Wallet cũng tạo động lực không nhỏ giúp hệ Cardano thu hút thêm người dùng.

AMM Liquidity

Để phát triển được không gian DeFi, AMM Liquidity và một trong những mảng quan trọng nhất giúp giữ lại dòng tiền trong hệ sinh thái. Từ đó tạo tiền đề cho sự phát triển của những dự án thuộc layer cao hơn. Ví dụ như Yield Aggregator sẽ hoạt động trên nhiều Liquidity Pool.

Phân loại theo mức độ tiềm năng và mức độ hoàn thiện về mặt sản phẩm:

• Hoạt động thường xuyên, có sản phẩm mẫu: Minswap, Sundaeswap Daemon Exchange.
• Đã có kế hoạch: Ardana, Cardax, ADAX…
• Chưa có gì ngoài website: Polyswap, Pharo,…

NFT

Mảng NFT của Cardano đã có nhiều dự án tham gia, tuy nhiên chúng chỉ hoạt động một chiều, nghĩa là bán ra nhưng không có Marketplace để giao dịch các tài sản NFT đó, chính vì thế các dự án trong mảng NFT hoạt động rất rời rạc.

Đến khoảng tháng 7/2021, Cardano đã hợp tác với Wolfram để ra mắt Liveminting – nền tảng hoạt động trong lĩnh NFT cho các nhà sáng tạo và nghệ sĩ, tuy nhiên hiện tại họ chưa có những sản phẩm chính thức.

Định hướng phát triển của Cardano trong tương lai là gì?

Từ Alonzo Testnet đến Plutus Smart Contract

Như anh em cũng đã biết, Cardano đã ấp ủ kế hoạch ra mắt Smart Contract từ rất lâu. Tuy nhiên vì những lý do kỹ thuật mà họ đã hoãn cả năm. Cho đến tháng 6/2021, Cardano mới thông báo đã phát triển thành công Alonzo Testnet – đây là phiên bản thử nghiệm dành cho các developer trước khi ra mắt Mainnet.

Cho đến ngày 12/9/2021 thì Cardano đã chính thức ra mắt Smart Contract cho các developer trong hệ sinh thái. Chỉ trong thời gian ngắn, cụ thể là 8 ngày sau (20/8/2021), số lượng Smart Contract được xây dựng và thử nghiệm trên Cardano đã đạt con số 115,000 Smart Contracts.

Mặc dù đây là con số không nhiều nhưng điều này thể hiện Cardano đã có bước tiến lớn và các developer trong hệ Cardano cũng vô cùng tích cực trong việc phát triển sản phẩm trên Cardano.

Initial Stake Pool Offering là gì và có ảnh hưởng như thế nào đến hệ Cardano?

Hiện tại thì Cardano đã có Smart Contract, cộng đồng vững mạnh cũng không thiếu. Nhưng Cardano sẽ chọn hướng tiếp cận và triển khai DeFi Ecosystem như thế nào?

Theo góc nhìn cá nhân, đó sẽ là “Initial Stake Pool Offering (ISPO)”. Đây là hình thức mà ở đó, ADA holder sẽ stake $ADA vào các Staking Pool của đội ngũ phát triển và nhận lại các native token của dự án đó.

Đây là hướng đi khá hay của Cardano đã được áp dụng bởi nhiều hệ sinh thái và nền tảng trong DeFi. Trước khi đi đến nền tảng nào, mình sẽ trả lời câu hỏi: “Tại sao nó lại thành công?”. Dưới đây chính là một số ưu điểm mà ISPO mang lại:

• Thu hút người dùng tạo ra giá trị (Stake ADA) để nhận lại native token ⇒ Hút ADA holder tham gia DeFi.
• Độ uy tín và tiềm năng thể hiện qua số ADA được Stake ⇒ Lọc bớt các dự án “scam” dưới góc nhìn của cả cộng đồng.
• Tạo động lực mua ADA để stake, tăng ứng dụng cho ADA ⇒ Tạo động lực tăng trưởng cho ADA.

Những hệ sinh thái và nền tảng nào đang áp dụng cơ chế này?

• Hệ sinh thái Terra: Stake LUNA để MIR, ANC,…
• Hệ sinh thái Near: Metapool cho Stake NEAR để nhận META.
• Hệ sinh thái Solana: Sunny Aggregator và Saber cho phép Stake SOL để nhận SBR, SUNNY.
• Hệ sinh thái Polkadot: Stake DOT hoặc KSM để nhận native token của dự án.
• Hệ sinh thái Tron: TRX holder thường xuyên nhận được Airdrop được BTT, WIN, JST.

Nhìn chung họ đã rất thành công bởi vì tạo được sự kiện kết giữa các dự án trong hệ sinh thái, cũng như tạo động lực để người dùng sử dụng ADA trong hệ sinh thái.

Những nền tảng ISPO đáng chú ý

Minswap

AMM DEX đã có Testnet cho người dùng thử, anh em có thể Claim test token để trải nghiệm Minswap. Minswap có khá nhiều đối tác Stake Pool và đã thu hút được hơn 106 triệu $ADA.

MELD

MELD là dự án hoạt động trong lĩnh vực DeFi, cho phép người dùng vay hoặc cho vay để Earn thêm từ thị trường. Họ đã thu hút hơn 300 triệu $ADA. Đây là con số lớn nhất đối với các project áp dụng ISPO.

Ray Network

Ray Network đóng vai trò như một DeFi Station, hoạt động cực kỳ nghiêm túc. Ray Network ban đầu là Ray Wallet đã phát triển thêm tính năng Swap, NFT, Launchpad, Graph & Data và nhiều mảng khác. Hiện tại họ cũng đã thu hút hơn 95 triệu $ADA.

SundaeSwap

Sundaeswap là một AMM DEX tương tự Minswap. Mặc dù họ chưa ra Testnet, nhưng đây là đội ngũ hoạt động tích cực. Họ thường xuyên cập nhật các hoạt động trên Twitter cũng như định hướng về sự phát triển của Cardano. Anh em có thể follow họ.

MIRQUR

MIRQUR là dự án hoạt động trong lĩnh vực DEX, họ sẽ có Airdrop cho những cá nhân Stake vào MRQR Pool để nhận MRQR trong tương lai. Hiện tại thì MIRQUR đã thu hút được hơn 24 triệu $ADA. Tuy nhiên MIRQUR vẫn chưa có sản phẩm rõ ràng.

Dự phóng tương lai về hệ Cardano

Để hệ sinh thái Cardano có thể phát triển, mình sẽ đưa ra một số góc nhìn cá nhân dưới đây:

• Cardano cần hoàn thành Testnet và Mainnet của Cardano blockchain để các dự án có thể deploy dự án của họ lên smart contract.
• Thị trường DeFi đã đi đường một quãng đường dài, để rút ngắn thời gian phát triển, Cardano nên tìm cách hợp tác với các dự án có tiềm lực lớn thay vì xây dựng lại từ đầu.
• Triển khai các chương trình để thu hút developer xây dựng các dự án nền tảng: Lending, Stablecoin, Synthetic Asset,…
• Hiện tại Cardano đang có phần Centralized về các dự án Infrastructure, họ cần phi tập trung hóa Cardano blockchain – đây là điều kiện bắt buộc nếu như muốn thu hút các dev giỏi.

Xét về tiềm lực và cộng đồng ủng hộ, hệ sinh thái Cardano không thua kém bất kỳ hệ nào, thậm chí có phần nhỉnh hơn. Tuy nhiên, để Cardano có thể bắt kịp các hệ khác về dòng tiền DeFi, Cardano cần phải tăng tốc hơn nữa trong việc phát triển Smart Contract và ra mắt Mainnet.

Để thu hút dev, Cardano đã có chương trình Project Catalyst (Idea Scale), đây là vườn ươm lớn nhất cho những dự án và ý tưởng mới. Hiện tại họ đã thu hút được hơn 25,000 người tham dự và đã triển khai được dự án ở mức độ cơ bản.

Tuy nhiên các dự án vẫn chưa thực sự nổi bật. Mình sẽ cập nhật sớm nhất cho anh em khi có những cập nhật mới nhất về Project Catalyst.

Cơ hội đầu tư vào hệ sinh thái Cardano

Hiện tại Cardano chưa ra mắt Mainnet, chính vì thế có thể nói hệ sinh thái của Cardano vẫn còn thiếu sót khá nhiều ở mặt DeFi.

Đầu tư vào token (ADA)

Kể từ năm 2017 cho đến nay, mặc dù không có nhiều dấu ấn trong thị trường crypto nhưng Cardano luôn đứng vững trong hàng những token có giá trị vốn hóa cao nhất. Điều này thể hiện cộng đồng nắm giữ Cardano rất lớn và họ vẫn tin vào sự phát triển của Cardano trong tương lai.

Tuy nhiên, để đầu tư vào ADA thì anh em cần phải có điểm vào hợp lý. Xét tại thời điểm hiện tại, mặc dù giá ADA đã giảm 32% so với đỉnh, nhưng đây vẫn là mức giá đã tăng trưởng 2,100% kể từ đầu năm 2020.

ADA đã có khoảng thời gian tích lũy khá lâu trước khi tăng trưởng mạnh mẽ đạt giá hiện tại. Anh em đầu tư vào ADA thời điểm hiện tại cần lưu ý tỉ lệ Profit/Loss.

Theo góc nhìn cá nhân, Cardano đã có giá trị vốn hóa rất lớn, đứng top #3 toàn thị trường. Như vậy, để giá Cardano có thể x2, vốn hóa vào Cardano sẽ phải bằng tổng Marketcap của USDT hiện tại. Đây là con số rất khó để đạt được, ít nhất là trong tình hình hiện tại.

Đầu tư vào các token khác

Hiện tại ADA gần như là token duy nhất và nổi bật nhất. Các token khác có tầm nhìn thuộc hệ Cardano nhưng chủ yếu vẫn được deploy trên Ethereum. Anh em có thể tìm hiểu thêm về Cardstarter (CARDS), Charli3 (C3), OccamFi (OCC),…

Tham gia IDO

Cardstarter là IDO Platform hoạt động sôi động nhất hệ sinh thái Cardano hiện nay, chuyên launching các dự án có tầm nhìn phát triển trên Cardano blockchain.

Đây là một trong những phương thức giúp anh em kiếm lợi nhuận với độ rủi ro thấp nếu như tìm ra được dự án tốt.

Tham gia Staking

ADA token có thể được staking ở các Validator Node của các ví có hỗ trợ Cardano blockchain như Dandelous, Yoroi và Ray Wallet. Đây là ba non-custodial wallet hỗ trợ anh em staking ADA với APR khoảng ~5%/năm.

Hoặc anh em có thể Stake ADA vào các dự án có triển khai Initial Stake Pool Offering mình đã đề cập phía trên để nhận về native token của dự án.

Kết luận

Mình sẽ tổng kết lại một số ý chính qua outline dưới đây:

• Hệ sinh thái Cardano có tiềm lực và cộng đồng ủng hộ lớn ⇒ Thể hiện qua số lượng token được stake chiếm 70% cung lưu thông và Marketcap top #4 của thị trường.
• Cardano blockchain nên phi tập trung hóa và phát triển Bridge để thu hút các developer và tài sản từ hệ khác sang.
• ardano cần hợp tác với những dự án có tiềm lực lớn để mở rộng Multichain sang Cardano. Đặc biệt chú trọng vào những lĩnh vực trọng tâm như Lending, Synthetic, Stablecoin, Bridge,…
• Cơ hội đầu tư vào ADA token đã qua khá lâu. Ở thời điểm hiện tại, tỷ lệ rủi ro và lợi nhuận không cân xứng, vị thế đầu tư không còn tốt, trừ khi Cardano có động thái phát triển tiếp theo.